Eliminasyon Diyeti: Problemi Bulmanın En Kolay Yolu

https://www.fitekran.com/eliminasyon-diyeti/

Eliminasyon diyeti hassasiyetiniz olan besinleri bulmak ve onları diyetinizden kolayca çıkartmak için harika bir yol.

Bazı hastalarım kaynağını bulamadıkları alerjilerden bahsediyor. Hatta muhabbet arasında sık duyduğum bir şey var. “Beni bir şey rahatsız ediyor ama ne?”

Sonuç olarak bu tip sorunlar uzun süreli rahatsızlık oluşturan ve yaşam kalitesini azaltan durumlardan.

Böyle bir sorunla karşılaştığımda ben eliminasyon diyetini kullanıyorum.

Burada aklınıza alerji testleri ne güne duruyor? sorusu gelebilir. Ama herkes geniş alerji testi panellerine erişemiyor ve testler oldukça pahalı.

Ayrıca alerji testleri çok küçük hassasiyetleri bile gösterdiği için sonuç çok karmaşık olabiliyor. Eliminasyon diyetinde ise sizi rahatsız eden ve bulgu veren besinleri öğrenmek ana amaç.

Bu yazıda eliminasyon diyetinin özelliklerinden, nasıl yapılacağına kadar birçok konuya değinecek, soruları cevaplayacağım.

Hazırsanız başlıyoruz!

Yazı İçeriği

• 1 Eliminasyon diyeti nedir?
  • 1.1 Eliminasyon diyetini kimler uygulamalı?
  • 1.2 Eliminasyon diyetine dikkat!
• 2 Eliminasyon diyeti nasıl yapılır?
  • 2.1 İlk aşama: Eliminasyon
  • 2.2 İkinci aşama: Tekrar tanıtma
  • 2.3 Eliminasyon diyeti: Sonuç

Eliminasyon diyeti nedir?

Bazı besinlere karşı hassasiyetiniz olabilir. Bu duruma sebep olabilecek birçok sebep var. Bazen besinleri sindiremediğiniz için bağırsaklar üzerinde mayalanma süreci başlar ve şişkinlik oluşturur, bazen besinlere karşı oluşan savunma yanıtı vücudunuzun o besinlere alerji oluşturması ile sonuçlanır.

Her ne olursa olsun bazı besinler sizi rahatsız eder ve çoğu zaman birçok farklı gıdayı beraber tükettiğiniz için sorunun kaynağını bulmakta zorluk yaşayabilirsiniz.

Bu konuda yalnız değilsiniz çünkü toplumun neredeyse %10’unda bir veya birden fazla besine karşı hassas.

Peki böyle bir durumla karşılaşıldığında ne yapılması gerekiyor?

En iyi çözüm hassasiyet oluşturan besini bulmak ve onu diyetten çıkartmak. Ancak bu şekilde besin hassasiyetinin oluşturduğu rahatsızlığı giderebilirsiniz.

İşte eliminasyon diyeti tam olarak bu dönem için oluşturulmuş bir sistem. Mantık olarak sık hassasiyet oluşturan besinlerin sırayla günlük beslenme düzeninden çıkartılması ve ardından sırayla beslenme sürecine dahil edilerek sorunlu besinin bulunmasına dayanıyor.

Oldukça basit ve etkili bir yöntem olması sebebiyle eliminasyon diyetini ben de klinikte sık kullanıyorum.

Eliminasyon diyetini kimler uygulamalı?

Eliminasyon diyeti herkes için uygun değil. Çünkü eğer bir besine karşı hassasiyetiniz yoksa ve kaliteli bir şekilde besleniyorsanız diyetinizi bozmak hiç mantıklı değil.

• Sürekli şişkinlik yaşayan kişilerin en önemli sorununun besin hassasiyeti olduğunu biliyoruz.
• Reflü ve mide yanması da besin hassasiyeti ve buna bağlı sindirim sorunlarına bağlı oluşabilir.
• Ayda iki seferden fazla ishal veya kabız olan kişilerin tükettiği besinler eğer hassasiyet oluşturuyorsa boşaltım sürecini değiştirebilir.
• Sık sık karın ağrısı ve kramp genel olarak besin hassasiyetine karşı vücudun verdiği bir tepkidir. Ayrıntılı şekilde incelenmelidir.
• İrritabl bağırsak hastalığı olanlar ataklarını düzeltmek için hassas olduğu besinleri eliminasyon diyeti ile bulabilir.
• Kronik yorgunluk besin alerjisine bağlı oluşan bağışıklık sistemi tepkisi sebebiyle meydana gelebilir.
• Migren ataklarını tetikleyen özel besinler herkeste farklıdır. Bu besinleri öğrenmek migren rahatsızlığını ciddi şekilde rahatlatır.
• Çözümsüz eklem ağrıları bağışıklık sisteminin aşırı uyarılmasına bağlı oluşabilir. Dolayısıyla alerjenleri tespit etmek gereklidir.
• Egzama, sebepsiz kaşıntı ve kızarıklık besin alerjilerinde sık görülen bir bulgu.

Yukarıdaki şikayetleri yaşıyorsanız eliminasyon diyeti uygulamayı düşünebilirsiniz.

Eliminasyon diyetine dikkat!

Eliminasyon diyeti yapmak birçok farklı besini tüketmeyi kısa süreli de olsa yasaklıyor. Bu durumun iki handikapı var.

İlk sorun sınırlı besin tüketimine bağlı yaşanacak vitamin, mineral ve makro besin eksikliği. Kısa vadede ciddi sorun görülmese de eğer diyete başlamadan önce mevcut bir eksikliğiniz varsa durum daha da kötüleşebilir.

İkinci sorun alerji yaşadığınız besinleri hayatınızdan çıkartmak ile ilgili. Eğer alerji yaşadığınız bir şeyi hayatınızdan çıkartırsanız bağışıklık sisteminiz daha da hassas hale gelir. Sonradan bu besinleri tüketmek normalden çok daha fazla alerjik reaksiyon oluşumuna neden olabilir.

Sonuç olarak bu iki problemi yaşamamak için eliminasyon diyetini uzman kontrolünde uygulamalısınız.

Eliminasyon diyeti nasıl yapılır?

Eliminasyon diyeti iki aşamadan oluşuyor. Bu iki aşaması sırasıyla ve doğru şekilde uygulamanız çok önemli. Süreye ayrıca dikkat etmenizi tavsiye ediyorum.

Eğer acele ederseniz belirtleri ve düzelme yanıtını almamız zorlaşır.

İlk aşama: Eliminasyon

İlk aşama sorun oluşturabilecek ve sizin açınızdan şüpheli besinleri hayatınızdan çıkartmak.

Bu döneme biz eliminasyon fazı diyoruz. Aslında diyetin en zor dönemi de bu. Çünkü birçok sevdiğiniz besine kısa süre de olsa elveda ediyorsunuz.

Benim sık kullandığım bir şüpheli besin listesi var. Bu besinleri hayatınızdan çıkartın. Tabi ki listeye sizin şüphelendiğiniz besinleri de eklemelisiniz.

Elimine edilecek besinler,

• Gluten içeren buğday, çavdar, arpa, irmik gibi besinler,
• Kazein içeren süt ürünleri,
• Tüm kuruyemişler (özellikle yer fıstığı),
• Tohum yağları ve margarin,
• Turunçgiller,
• Baklagiller (özellikle fasülye ve soya),
• İşlenmiş et ürünleri (sucuk, sosis, salam ve pastırma gibi),
• Alkol, çay ve kahve,
• Yapay tatlandırıcılar (stevia hariç),
• Diğer (bal, şeker, ketçap ve mayonez gibi soslar, nişasta, mısır)

olarak sıralanabilir. Bu besinleri iki -tercihen üç- hafta boyunca tamamen kesmelisiniz.

Eliminasyon aşamasında tüm paketli besinleri hayatınızdan çıkarmalısınız. Çünkü içerisinde olmasa bile üretim aşamasında birçok farklı madde ile temas eden besinler alerjen hale dönüşebilir.

Bunun en güzel örneği normalde glutensiz olan yulaf’ın üretim aşamasında buğday ile temas edip gluten içerir hale gelmesidir.

Sürece devam ederken mutlaka bir günlük tutmanızı ve rahatsızlığınızdaki gelişmeleri yazmanızı tavsiye ederim. Çünkü atladığınız bir besin varsa rahatsızlığınız düzelmez ve diğer besinleri incelemeniz gerekebilir.

Ayrıca bu 2-3 hafta sonunda diyetinize besinleri tekrardan eklerken tuttuğunuz günlüğe  ihtiyacımız olacak.

Burada “her şeyi yasakladın, ne yiyeyim ben?” diyor olabilirsiniz. Cevabım hazır. Eliminasyon diyetinde,

• Meyveler (turunçgil hariç),
• Sağlıklı yağlar (zeytinyağı ve hindistan cevizi yağı),
• Temiz protein kaynakları (işlenmemiş kırmızı et, beyaz et ve balık),
• Sebzeler,
• Karbonhidrat kaynakları (kinoa, chia, esmer pirinç)

tüketilebilir. Yani temiz beslenme yeterli.

İkinci aşama: Tekrar tanıtma

Zor olan süreci geçtiğimize göre artık keyifli şeylerden bahsedebilirim. Tekrar tanıtma aşaması vücudunuza şüpheli besinleri alıp tepkiyi ölçme mantığına dayanıyor.

Uygulamasıda oldukça basit. Her gün bir şüpheli besin tüketiyorsunuz ve ardından iki gün sonuçları izliyorsunuz.

Örnek olarak gluten içeren besinlerden gidelim. İki hafta boyunca kestiğiniz buğday ve buğday ürünlerini bir gün boyunca yavaş yavaş tüketiyorsunuz. Ardından o günün sonunda tekrardan buğday ürünlerini kesiyorsunuz ve sonraki iki gün boyunca bedeninizi izliyorsunuz.

Buğday tüketmediğiniz bu iki-üç hafta boyunca yaşamadığınız ishal, şişkinlik, karın ağrısı gibi bulguları yaşıyorsanız suçluyu buldunuz demektir. Eğer her şey normalse tekrardan başa dönüp gluten kaynaklarını kesip bu sefer farklı bir besini deneyebilirsiniz.

Bu şekilde şüphelendiğiniz ve kestiğiniz tüm besinlere bedeninize tekrar tanıtıp tepkisine bakarak sorunu araştırıyorsunuz.

Günlük tutmak tekrar tanıtma aşamasında çok önemli. Çünkü bulguları unutmanız veya yanlış değerlendirmeniz çok doğal.

En iyisi kağıt üzerinde düzenli bir şekilde görüp sonuca karar vermek.

Ayrıca sonuçtan emin olamadığınız besinler için bir yöntemim daha var. Bu yöntemde nabız sayınıza bakarak vücudunuzun verdiği tepki ve hassasiyet ilişkisini incelemeye çalışıyoruz.

Testi yapmadan en az iki saat önce bir şeyler yiyip içmeyi bırakın. Şüphelendiğiniz besinden bir tabak yanınıza alın.  Koltuğa veya sandalyeye oturun. On dakika bekleyin ve ardından nabzınızı sayın.

Sonra nabzınızı not edin. Yerinizden kalkmadan veya fazla efor sarfetmeden şüpheli besini ağzınıza alın ve en az bir dakika çiğneyin. Ardından tekrardan nabzınızı sayın.

Eğer besin tüketirken çıkan nabız sayınız, normal olarak ölçtüğünüzden 10 veya daha fazlaysa bu bedeninizin strese girdiğiniz ve reaksiyon oluşturmaya başladığını gösterir. Yani tükettiğiniz o besine karşı hassasiyetiniz var!

Eliminasyon diyeti: Sonuç

Eliminasyon diyeti sürekli uygulayabileceğiniz bir beslenme tarzı değil. Bu şekilde beslenerek sizi rahatsız eden, hassas olduğunuz besinleri bulup hayatınızdan kolayca çıkartabilirsiniz.

Uzun vadede ciddi şekilde fayda sağlayacak eliminasyon diyetinin uygulaması da oldukça basit. Ama mutlaka bir uzman gözetimi gerekiyor. Çünkü besin eksikliği yaşama ve alerjenlerin size zarar verme riski var.

Peki sizin besin alerjiniz var mı? Fikirlerinizi benimle paylaşmayı unutmayın!