Östrojen hem kadınlarda hem de erkeklerde bulunan doğal bir hormondur. Her iki cinsiyet için de östrojeni sağlıklı düzeyde tutmak önemlidir. Kadınlar, hamile kalmak gibi normal vücut fonksiyonları için daha çok östrojene gereksinim duyarlar. Kadınlarda menopoz sırasında östrojen seviyesi önemli derecede azalır. Bu makale ile yaşam biçiminde ve beslenme biçiminde basit değişiklikler yaparak östrojen seviyeni nasıl artırabileceğini öğrenebilirsin.
Kısım1
Tıbbi Destek Aramak
Kısım1
-
1Belirtileri gözlemle. Hormonlarının dengesiz düzeylerde olduğunu gösteren ya da sağlıklı hâlini etkileyen belirtiler yaşıyorsan doktora görün. Özellikle menopoz dönemindeki kadınlarda hormonal değişikliklerin yaygın olduğunu unutma. Ancak eğer menopoz ya da perimenopoz (menopoza geçiş) için normal yaş aralığında değilsen ya da belirtilerin şiddetliyse doktora görünmek isteyebilirsin. Belirtiler arasında şunlar sayılabilir:[1]
- Sıcak basması ya da uyku sorunu
- Ruh hâlinde değişiklikler ya da karamsarlık
- Cinsel fonksiyonlarda değişiklikler ya da azalmış doğurganlık
- Değişen kolesterol seviyeleri
-
2Doktora görün. Östrojen tedavisine başlamadan önce östrojenin vücudunda ne gibi etkileri olacağını doktora sor. Östrojen yetersizliği bazı sorunlarla sonuçlanırken yüksek östrojen seviyesi de (ya da yanlış zamanlarda fazla düzeyde östrojene maruz kalmak) âdet düzeninde bozulmalara, yumurtalık kistlerine ve meme kanserine sebep olabilir.
- Sıcak basması, cinsel istek kaybı ve düşük östrojen seviyesiyle ilişkilendirilen diğer belirtilere sebep olabilecek birçok durum vardır. Hemen yaşadığın belirtilerin sebebinin östrojen seviyen olduğunu düşünme. Doğal veya bitkisel takviyeler de dâhil olmak üzere östrojen seviyesini artırmak için bir tedaviye başlamadan önce doktora danış.
-
3Östrojen seviyeni ölçmek için test yaptır. Hormon seviyesini ölçen birçok test vardır. Doktor büyük ihtimalle bir kan testi yaptırmanı isteyecektir. Yumurtalıkta östrojen ve progesteron üretimini düzenleme görevini yapan Folikül Uyarıcı Hormon (FSH) için de kan testi yapılabilir.[2]
- Herhangi bir ilaç ya da takviye kullanıyorsan bunu, testi yaptırmadan önce doktora söylemelisin. Test sonucunu etkileyebileceğinden herhangi bir hormonal doğum kontrol hapı kullanıyorsan doktora bunu da söylemelisin. Tiroit hastalığı, cinsiyete bağlı hormon tümörleri, yumurtalık kistleri ve normal olmayan vajinal kanama gibi tıbbi durumları doktoruna söylemelisin çünkü bunlar FSH seviyelerini etkileyebilir.[3]
- FSH testi genellikle âdet döneminin ikinci veya üçüncü günü yapılır.
- Üç tür östrojen vardır; estron, estradiol ve estriol.[4] Estradiol, normalde test ile ölçümü yapılabilen bir östrojen türüdür ve premenopoz (menopoz öncesi) dönemindeki kadınlarda normal aralığı 30-400 pg/ml’dir (âdet döneminin neresinde olduğuna bağlıdır) ve postmenopoz (menopoz sonrası) dönemindeki kadınlarda 0-30 pg/ml’dir.[5] 20 pg/ml’nin altındaki seviyeler sıcak basması gibi hormonal belirtilere sebep olabilir.
- Östrojen seviyelerini kontrol ettirmenin önemi tartışmalıdır çünkü östrojen seviyeleri gün içinde büyük ölçüde değişiklik gösterir. Yine de fiziksel muayene, hasta geçmişi ve diğer testlerle birlikte değerlendirildiğinde yardımcı olabilir.
-
4Östrojen tedavisini dene. Mevcut birçok östrojen tedavisi vardır. Bunlardan bazıları ilaçlar, deri yamaları ve topikal jeller ile kremlerdir. Tabletler, vajinal tabletler, halkalar veya kremler gibi doğrudan vajinaya yerleştirilen vajinal östrojenler de vardır.[6] Senin için en uygun tedaviyi doktora danışarak seçebilirsin.
- Ancak rahmini aldırmadıysan kimsenin sana yalnızca östrojen takviyesi vermesine izin vermemelisin. Sadece östrojen alıp progesteron almamak rahim kanseri riskini artırır.
Kısım2
Yaşam Biçimini ve Beslenme Biçimini Değiştirmek
Kısım2
-
1Sigara içmeyi bırak. Sigara içmek, bedenin etkin bir şekilde östrojen üretmesini sınırlayarak endokrin sisteminde olumsuz etkiler yaratabilir.[7] Premenopoz dönemindeki kadınlarda sigara içmek ile âdet döngüsünde bozulmalar, kısırlık ve erken menopoz arasında bir bağlantı vardır.[7]
-
2Orta düzeyde egzersiz yapmaya başla. Egzersiz ile östrojen seviyelerinde yaşanan düşme arasında bir bağlantı vardır. Aşırı düzeyde egzersiz yapmaktan kaçın ama düzenli egzersiz yap. Orta düzeyde egzersiz hem sağlıklıdır hem de kadınlarda meme kanseri riskini azaltabilir ve kadınların yaşam süresini uzatabilir.[8]
- Atletlerin östrojen seviyelerinde düşme yaşanabilir. Bunun sebebi de düşük vücut yağına sahip kadınlarda östrojen üretiminde zorluk yaşanmasıdır. Atletsen veya vücut yağı seviyen düşükse etkili bir östrojen takviyesi almak için doktoruna danış.[9]
-
3Sağlıklı bir beslenme biçimini benimse ve sürdür. Endokrin sisteminin düzgün çalışıp normal seviyelerde östrojen üretebilmesi için sağlıklı bir beden gerekir. Kadınlar, östrojeni beslenme biçimlerinden alamazlar ama geniş çeşitlilikte taze gıdalar yiyerek vücutlarının doğal yoldan östrojen üretmesini sağlayabilirler.[10]
-
4Soya ye ve soya sütü iç. Soya fasulyesinden yapılma ürünler, özellikle de tofu jenistein içerir. Jenistein, östrojenin vücutta yarattığı etkileri taklit eden bir bitkisel üründür. Soya, fazla miktarlarda tüketildiğinde menopozun belirtilerini azaltabilir ama hormon seviyelerinde önemli düzeyde bir değişiklik yapamayabilir.[11] Eğer istersen beslenme biçimine soya ürünlerini eklemeyi düşünebilirsin. Bunun için aşağıdakileri deneyebilirsin:[12]
- Edamame (olgunlaşmamış soya fasulyesi)
- Miso, az miktarlarda
- Soya fasulyesi
- Tempeh
- Tekstüre Edilmiş Soya Ürünü (TSP) ya da tekstüre edilmiş soya unundan yapılan gıdalar
-
5Şeker alımını azalt. Şeker, vücutta hormon dengesizliğine yol açabilir.[13] Önce basit karbonhidratları beslenme biçiminden çıkartıp karbonhidrat alımını en az düzeye indir ve tam tahıllı bir beslenme biçimine geç.
- Örneğin beyaz un yerine tam tahıl ununu tercih et. Tam tahıl unundan yapılmış makarna ya da esmer pirinç kullan.
-
6Kahve iç. Her gün iki fincandan fazla kahve (200 mg kafein) içen kadınlar, içmeyenlerden daha yüksek östrojen seviyelerine sahip olabilir. Kafein, östrojen seviyelerini artırsa da doğurganlığı artırmaz. Yumurtlamak için östrojen seviyeni artırmaya çalışıyorsan kahve ve kafein pek yardımcı olmayabilir.
- Organik kahve kullan. Birçok kahvede yüksek düzeyde tarım ilacı kullanılır. Organik kahve; bitki öldürücülere, pestisitlere ve suni gübrelere maruz kalmanı engeller. Ağartılmamış filtre kullan. Beyaz renkteki birçok kahve filtresi ağartıcı içerir ve bu ağartıcı filtre, üretim aşamasındayken nihai ürüne geçebilir. Kahveni daha güvenli bir şekilde demlemek için ağartılmamış kahve filtresi bulmaya çalış.
- Kahveyi ve diğer kafeinli içecekleri aşırıya kaçmadan tüket. Günde 400 mg’dan fazla kafein tüketmemelisin. Ortalama olarak bundan daha azını tüketmelisin.[14]
Kısım3
Bitkisel İlaç Kullanmak
Kısım3
-
1Hayıt takviyesi al. Bu bitki birçok eczanede ilaç hâlinde de bulunabilir. Kullanıma özgü dozaj için prospektüsteki talimatları oku. Hayıt, premenstrüel sendromun belirtilerini hafifletmede yardımcı olabilir ancak bu konudaki bilimsel kanıtlar henüz sınırlı düzeydedir.[15] Hayıtın menopoz belirtilerini azalttığı, süt salgılamayı ve doğurganlığı artırdığı kanıtlanmamıştır.[16]
- Hayıtın östrojen seviyelerini etkilediği gösterilmiştir.[17] Ancak bu etkinin türü ve seviyesi geniş çapta belirlenememiştir.[18]
- Doğum kontrol hapı, antipsikotik ilaçlar, Parkinson hastalığını tedavi etmede kullanılan ilaçlar ya da dopamini etkileyen bir ilaç olan Metoklopramid kullanıyorsan hayıt takviyesi almaktan kaçın.
-
2Yüksek düzeyde fitoöstrojen içeren gıdalar seç. Fitoöstrojenler vücutta östrojeninin yerine geçerek onun gibi işlev görürler. Bazı bitkilerin ve otların yapısında doğal olarak bulunurlar. Düşük östrojen seviyesinin ya da menopozun belirtilerini azaltmaya çalışıyorsan fitoöstrojenden faydalanmayı düşün. Fitoöstrojenleri aşırıya kaçmadan al. Hamile kalmaya çalışıyorsan fitoöstrojen alımından kaçınmak isteyebilirsin. Fitoöstrojen alımı ile kısırlık ve gelişimsel sorunlar arasında bir bağlantı vardır. Ancak klinik düzeyde önemli seviyelerde fitoöstrojen almış olman için bu gıdalardan çok fazla miktarlarda tüketmen gerekir.[19] Fitoöstrojen içeren gıdalar ve otlar arasında şunlar sayılabilir:[20][21]
- Baklagiller: soya fasulyesi, bezelye, barbunya ve kuru fasulye
- Meyveler: yabanmersini, kuru erik, kayısı
- Otlar: keklik otu, adaçayı, meyan kökü
- Tam tahıl
- Keten tohumu
- Sebzeler: brokoli ve karnabahar
-
3Bitki çayı yap. Bazı bitki çayları, östrojen seviyelerini artırabilir ya da östrojen seviyelerine hiçbir etki yapmadan menopoz ve premenstrüel sendrom belirtilerinde rahatlama sağlayabilir. Otları beş dakika boyunca bir fincan sıcak suyun içinde demlenmeye bırak.[22]
- Siyah ve yeşil çay. Siyah ve yeşil çayda fitoöstrojenler bulunur.[23]
- Melekotu (diğer bir adı dong quai ya da Angelica sinensis). Geleneksel Çin tıbbında kullanılan bu ot, premenstrüel sendromun belirtilerini azaltabilir. Varfarin gibi kan sulandırıcı ilaçlar kullanıyorsan bunu kullanma.[24]
- Kızıl yonca. Kızıl yoncada izoflavon bulunur, bu madde de menopozun ya da premenstrüel sendromun belirtilerini azaltmada yardımcı olabilir.[25]
-
4Keten tohumu ye. Keten tohumu yüksek düzeyde fitoöstrojen içeren gıdalardan biridir. En iyi etkiyi almak için en fazla yarım kâse öğütülmüş keten tohumu ye. Ayrıca keten tohumu omega-3 yağ asitleri açısından da zengindir. Bu da kalp hastalığı, kanser, inme ve diyabet riskini azaltabilir.[26]
- Keten tohumunu kolayca tüketmek için kahvaltılık gevreğine ya da sağlıklı içeceğine (smoothie) keten tohumu ekleyebilirsin.
İpuçları
- Sıcak basması, cinsel istek kaybı vb. belirtilerin birçok muhtemel sebebi olabilir. Hemen yaşadığın belirtilerin sebebinin östrojen seviyen olduğunu düşünme. Bunu doktorun değerlendirsin. Endişe duyduğun belirtiler yaşıyorsan doktora görün.
Uyarılar
- Tavsiye edilenden fazla keten tohumu tüketmek bazı ilaçların etkililiğini azaltabilir.
- Doktora danışmadan takviye almaya başlama.
- Hamile kadınların östrojen seviyelerinde normal seviyelere kıyasla 100 kat fazla artış olabilir.[27] Hamileysen doktoruna danışmadan östrojen seviyeni yükseltmeye çalışma ya da herhangi bir östrojen takviyesi ya da ilaç kullanma.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder